Het is zaterdag acht mei 2004. Vroeg in de
morgen wat druilregen en verder een koude dag. Het weer heeft
zich aangepast aan de sfeer van deze ochtend. Om half elf
verzamelen we bij de Mairie. Daar ontmoeten wij enkele andere
parkgenoten, waarmee wij hadden afgesproken om samen de ceremonie
bij te wonen. De herdenking van de bevrijding van de Duitse
overheersing, die men ook in Frankrijk in stand houdt, vindt in
Daumazan plaats bij het monument van de gevallenen. Dat monument
is na de oorlog 1914-1918 geplaatst aan het eind van het kerkhof,
dat gelegen is langs de D-19a naar Castex. Het monument kreeg na
latere oorlogen een algemene functie.
Frankrijk is in 1944 bevrijd. Het
ondertekenen van de capitulatie werd echter pas op 8 mei 1945
gedaan. Men kan vandaag evenwel het feit vieren dat het land nu
zestig jaar lang bevrijd is van onderdrukking door een vreemde
overheerser.
Wanneer voor het gemeentehuis al een
bescheiden aantal mensen staan, arriveren ook de
loco-burgemeester en een ambtenaar, die de ceremonie zal leiden.
De hele stoet zet zich in beweging en wandelt naar de
begraafplaats. Bij de poort van de begraafplaats wachten enkele
muzikanten en twee vlaggendragers. De ene heeft een vlag van
Daumazan bij zich, op de andere vlag staat ‘le-Mas-d’Azil‘.
Het aantal muzikanten neemt snel toe en zij stellen zich op de
begraafplaats op, naast het monument. Wanneer de groep, die vanaf
de Mairie komt lopen, aankomt gaat iedereen achter de
vlaggendragers aan, in optocht naar het monument. Door de jeugd
worden bloemen gelegd. Ook in Frankrijk wil men blijkbaar de
jeugd bewust maken van het verleden. De ambtenaar leest een tekst
voor, die door het ministerie van defensie is verstrekt. Ook de
oud-strijders (anciens combattants) vallen onder dit
ministerie.
Deze message luidt, verkort
weergegeven:
De capitulatie van nazi-Duitsland op 8 mei
1945 is gegrift in de herinnering van iedereen. Zij betekende het
einde van een immense tragedie en de nederlaag van een barbaarse
ideologie. Negenenvijftig jaar na deze dag gedenkt Frankrijk zijn
burgers, die op het veld van eer gevallen zijn en hun leven
hebben gegeven als prijs voor de vrijheid. Men gedenkt generaal
De Gaulle en alle strijders in de oorlogsjaren. Men gedenkt de
bevrijders, het verzet, de gedeporteerden, gevangenen, gewonden,
weduwen en wezen, tewerkgestelden en vergeet daarbij geen enkel
burger- of militair slachtoffer. Het feit dat de Duitse kanselier
dit jaar bij één van de grote herdenkingen aanwezig is, wordt
als een zeer positieve bijdrage gemeld.Dat de franse soldaten op
15 augustus 1944 in de Provence aan land kwamen, geeft men als
een groots historisch feit weer.Deze message du 8 mai 2004 werd
namens het ministère de la défense ondertekend door Hamlaoui
MEKACHERA. Als saillant detail kregen wij te horen dat deze
minister Mekachera de zoon van een harki zou zijn. Harki’s
waren de Algerijnse soldaten in het Franse leger, die tegen de
opstandige Algerijnen vochten. Zij zijn te vergelijken met de
KNIL militairen uit Ambon. De monumenten waarbij de Fransen
vandaag gedenken zijn vrijwel allemaal tevens voor de
slachtoffers van de oorlog in Algerije.
Na het voorlezen van de tekst van deze message
worden allen, die voor Frankrijk zijn gevallen en uit Daumazan
afkomstig waren, bij naam genoemd. Daarna is er een moment van
stilte. Het is koud, het is stil, er zingen bijna geen vogels. Na
wat je zojuist gehoord hebt omtrent het oorlogsverleden van
Frankrijk en al de namen van jonge soldaten hebt horen voorlezen,
voel je je enkele minuten lang bijna een fransman onder de
Fransen.
De verschillende onderdelen van de
plechtigheid worden afgewisseld met muziek. Behalve enkele
stemmige intro’s worden de “Last Post” en de
“Marseillaise” gespeeld. Ondanks het feit dat de
instrumenten door de koude wat ontstemd zijn en de muzikanten
niet volledig op elkaar ingespeeld blijken te zijn, zijn deze
onderbrekingen waardig.
De hele ceremonie doet lichtelijk naïef
aan, maar is in al zijn eenvoud toch indrukwekkend.
Na de plechtigheid gaat het gezelschap te
voet terug naar het gemeentehuis. Ook de Nederlanders, die na de
ceremonie door de loco-burgemeester op het hart gedrukt krijgen
dat zij vooral mee moeten gaan om met hem een aperitief te kunnen
drinken. Een raadzaaltje met foto’s van Daumazan aan de
muur, veel Fransen en vijf Nederlanders uit het park, een lange
tafel met flessen Pernod, Whisky, frisdrank, en plastic bekers,
kartonnen borden met zoute pinda’s en chips: het decor
waarin wij moeten proberen ons, met onze bescheiden kennis van de
franse taal, verstaanbaar te maken en zo een onderhoudende
conversatie op te bouwen. De Fransen storen zich niet aan onze
bescheiden taalkennis en nadat één van ons een toast uitbrengt
op de bevrijding, Frankrijk en Daumazan, roept de franse
ambtenaar: “Vive l’Europe!” Het ijs lijkt voorgoed
gebroken. De sfeer is warm en hartelijk, de gespreksstof is
gevarieerd. Eén ding wordt heel duidelijk. De hier aanwezige
Fransen willen graag meer contact met het park. Zouden Hollanders
ook kunnen integreren?
