Logistiek gezien is vervoer over water in het algemeen goedkoop.
Niet alles is bereikbaar over water. Daar waar geen verbindingen
zijn, kun je ze maken, die vaardigheid zijn Hollanders al eeuwen
lang meester. Ook de Fransen proberen op dat gebied hun steentje
bij te dragen en één van de meest spectaculaire ondernemingen
is het Suezkanaal geweest, gegraven onder leiding van Ferdinand
de Lesseps (1805-1894). Het Suezkanaal is geopend in 1869. In
Frankrijk is het niet altijd even gemakkelijk om een verbinding
over water tot stand te brengen, vanwege de vaak grote
hoogteverschillen. Er zijn dan ook soms constructies tot stand
gekomen waarvoor men oprechte bewondering kan hebben. Het
kostenaspect verandert dan wel en of bij deze waterwegen het
transport nog wel zo goedkoop is, is zeer de vraag.
De Franse kanalen hebben voor inwoners van het waterrijke
Nederland meestal het uiterlijk van een flinke sloot. Inderdaad
zijn grote delen van de kanalen smal en de sluizen daarin vaak
overeenkomstig kort. Op deze Franse wateren varen dan ook
passende schepen. Wij noemen zo’n boot “spits” en
de Fransen “péniche”. De vervoerscapaciteit van deze
boten is geringer dan van de Hollandse binnenvaartschepen, maar
ze komen overal.
Om de soms gevaarlijke scheepvaartroute langs Gibraltar en de
Golf van Biskaje te ontlopen, heeft men eeuwen lang gespeeld met
de gedachte om een kanaal door Zuid-Frankrijk te graven. Zelfs de
Romeinen wilden deze verbinding al tot stand brengen. Onder de
bezielende leiding van baron Pierre-Paul Riquet (1604-1680) is
dat kanaal tot stand gekomen (1680). Het is met de hand gegraven,
men begon in 1666. Het ontwerpen van het kanaal was niet
eenvoudig. Eén van de grote problemen was het garanderen van een
minimale waterstand. De hoogteverschillen in het kanaal worden
soms beheerst door meerdere sluizen vlak na elkaar.
Het tracé van dit Canal du Midi (240 km) begint in het Bassin de
Thau (bij Sète) en eindigt bij Toulouse. Het traject bevat een
stuk of zestig complexen met meer dan honderd sluizen en kan mede
daardoor de competitie met andere vormen van vervoer niet aan.
Wel is dit kanaal een uitkomst voor de watertoeristen, zij hebben
een uitstekende verbinding met de andere kant van Frankrijk.
Ten noorden van Castelnaudary loopt de Rigole du Canal du Midi.
Dit is het gebied waar zich de kunstwerken bevinden, waarmee men
in het Canal du Midi een gegarandeerde minimale waterstand
verwezenlijkt. De riviertjes vanuit de Montagne Noire en het ten
zuiden van Revel gelegen Bassin de Saint Ferréol zorgen voor
voldoende watertoevoer om ook op het hoogste punt (194 m), Seuil
de Naurouze, het water in het kanaal tussen de sluizen bevaarbaar
te houden. Dat de ontwerper van het Canal du Midi, Pierre-Paul
Riquet, er in de zeventiende eeuw in slaagde om met zijn kanaal
de Middellandse Zee met de Atlantische Oceaan te verbinden, is
alleen te danken aan deze watervoorziening
Het kanaal zelf is op veel plaatsen fraai gelegen en met enige
kennis van het tot stand komen ervan is in dit gebied veel te
zien.
Alleen bereikbaar in de richting Carcassonne, is langs de
autoroute A61, bij Castelnaudary een aire, van waaruit men naar
de Port de Lauragais kan gaan. Er zijn daar een
informatie-centrum en een restaurant. Dat centrum is zeer
interessant, omdat de expositie duidelijk laat zien hoe het
kanaal tot stand gekomen is.
Met Pierre-Paul Riquet is het tragisch verlopen. Enkele maanden
voor het kanaal in gebruik genomen kon worden is hij, totaal
berooid, overleden. In de volgende eeuw zijn zijn erfgenamen
echter rijk geworden van het kanaal. Het heeft veel geld
opgebracht, voornamelijk vanwege het intensief vervoer van meel
en wijn.
Langs het kanaal is goed te fietsen. Het parcours is vrijwel vlak
en loopt op vele plaatsen dicht langs het kanaal. Wij fietsten
daar eens vanuit Gardouch (parkeren vlak voor de brug, rechts);
als startplaats een aanrader.
Jammer is dat vlak langs een groot deel van het kanaal de
autoroute A61 loopt. Het verstilde effect van het langs het water
en onder de bomen fietsen, wordt enigszins teniet gedaan door het
geluid van autoverkeer.
Een Frans boekje, le Canal du Midi à vélo (ISBN2-7449-0293-4),
geeft een beschrijving van de fietsroute, die langs het totale
tracé voert.
Een boottocht van enkele dagen op het kanaal kan, vooral voor de
watersportliefhebber, een leuke vakantie-onderbreking zijn. Lily Beije maakte die tocht, die elders op deze
site beschreven is.
